< Terugkeer

De implementatie van de slimme meters in de drie gewesten – een overzicht

Geplaatst op: 13/09/2018 - Bijgewerkt: 27/09/2018

Dit artikel heeft een dubbele beperking. Ten eerste is het slechts een algemeen actueel overzicht, en geen grondige analyse van het wettelijke kader dat de slimme meters in het BHG regelt. Ten tweede regelt de Brusselse ordonnantie die op 20 juli 2018 werd goedgekeurd, niet alleen deze soort meters. Ze introduceert ook verschillende andere maatregelen waarvan we de sociale impact moeten toejuichen: afschaffing van de afsluiting in de winterperiode, van de vermogensbegrenzers en het maximumtarief in de winter voor verbruik buiten contract,… Daarover zullen we het hebben in een volgend artikel, wanneer de ordonnantie officieel gepubliceerd en van kracht zal zijn.

De voorbije weken hebben het Brussels, Waals en Vlaams Parlement elk een wettelijk kader aangenomen dat de progressieve implementatie van zogenaamde slimme elektriciteitsmeters (wij geven de voorkeur aan de term “communicerende meters”) bij residentiële consumenten mogelijk maakt. Hoewel de Belgische energieregulatoren 5 jaar geleden nog van oordeel waren dat de kosten-batenverhouding van deze nieuwe technologie negatief was, wordt die – sinds kort – vreemd genoeg als een oplossing beschouwd¹ waar je niet omheen kan om een antwoord te bieden op de uitdaging van de energietransitie. Samen met de CGEW hebben we meermaals onze grote bezorgdheid over dit onderwerp geuit, en dan gaat het nog niet over de sociale en gezondheidsrisico’s die mogelijk kunnen voortvloeien uit communicerende meters waarvoor geen degelijk kader bestaat.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voorziet de ordonnantie van 20 juli 2018 uiteindelijk niet in een algemene en systematische implementatie in de residentiële sector². De parlementsleden hebben gepleit voor een “gemotiveerde en redelijke inzet” van de “zogenaamde slimme” meters, uitsluitend gericht op de niches van specifieke consumenten: met name niches waar het verplicht is krachtens de richtlijn (nieuwe woningen, ingrijpende renovaties), of niches die prioritair zijn vanuit economisch of ecologisch belang of vanuit het belang van de netwerkbeheerder die deze soort materiaal bij particuliere consumenten installeert waarbij de vraag gericht moet zijn op het in evenwicht houden van het netwerk. De niches die op dit moment als prioritair worden beschouwd, zijn grote consumenten die meer dan 6000 kWh per jaar verbruiken, gezinnen of ondernemingen die elektriciteit produceren en verder, bijvoorbeeld, eigenaars van elektrische voertuigen.

Het gemotiveerde en redelijke karakter van de implementatie van de slimme meters in het Brussels Gewest zal in de loop der tijd worden gewaarborgd door een principe van periodieke evaluatie. Zo wordt in de ordonnantie gespecificeerd dat de regulator, BRUGEL, om de vier jaar een studie zal uitvoeren waarin zal worden geanalyseerd of de implementatie van de slimme meters in de verschillende niches die in de ordonnantie worden aangeduid, economisch, ecologisch en sociaal aangewezen is. Deze analyse zal ook verplicht zijn voor elke update van de toekomstige implementatiestrategieën.

De waarborgen op het vlak van bescherming van persoonsgegevens die door de Brusselse ordonnantie worden geïntroduceerd, zijn een positieve maatregel. Met uitzondering van consumenten die meer dan 6000 kWh per jaar verbruiken, geldt het “opt in“-principe: concreet betekent dit voor de kleine residentiële consument (minder dan 6000 kWh/jaar) dat de meter niets zal communiceren tenzij de consument zijn uitdrukkelijke toestemming geeft voor deze communicatie. De ordonnantie verbiedt eveneens elke commercialisering van de persoonlijke gegevens.

Verder werd ook de dynamische tarifering in een kader gegoten: uit vrees voor een explosie van onvergelijkbare aanbiedingen voor de residentiële markt, wordt het meterregime beperkt tot maximum vier tariefperiodes voor iedere persoon die minder dan 6000 kWh/jaar verbruikt en geen prosumer is.

In het Waalse Gewest werd het decreet op 19 juli jongstleden³ aangenomen. Het voorziet in een systematische installatie van de slimme meters in geval van een vraag van de klant, een vervanging van de meter of een nieuwe aansluiting, alsook bij residentiële klanten die eerdere facturen niet hebben betaald, met name klanten bij wie reeds een budgetmeter werd geïnstalleerd. Het decreet voegt daaraan toe dat tegen 2030 80% van de grote consumenten – d.w.z. consumenten die 6000 kWh per jaar of meer verbruiken – en personen die energie produceren, over een dergelijke slimme meter moeten beschikken.

In het Vlaamse Gewest moeten de eerste slimme meters in 2019 worden geplaatst, met prioriteiten die vergelijkbaar zijn met de prioriteiten die in de andere twee gewesten werden vooropgesteld. Volgens de Vlaamse minister van Energie (Bart Tommelein) moet tegen 2022 al één woning op drie met zo’n meter zijn uitgerust.

[1] Door besluitvormers en andere betrokken actoren.
[2] Brusselse ordonnantie van 20 juli 2018 “tot wijziging van de ordonnantie van 19 juli 2001 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en van de ordonnantie van 1 april 2004 betreffende de organisatie van de gasmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, betreffende wegenisretributies inzake gas en elektriciteit en houdende wijziging van de ordonnantie van 19 juli 2001 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de ordonnantie van 12 december 1991 houdende oprichting van begrotingsfondsen”. De ordonnantie werd tot nu toe nog niet gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
[3] Waals decreet van 19 juli 2018 “tot wijziging van de decreten van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt en van 19 januari 2017 betreffende de tariefmethodologie die van toepassing is op gas- en elektriciteitsdistributienetbeheerders met het oog op de aanleg van de slimme meters en de flexibiliteit”, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 6 september 2018. Het zal 10 dagen na deze publicatie in werking treden.