De meetinstrumenten voor het gebruik van de verwarming

Mis à jour le : 01/09/2016

Bij collectieve verwarmingsinstallaties maken de volgende meetinstrumenten het mogelijk om de kosten onder de bewoners te verdelen:

Verdelers volgens verdampingsprincipe

Definitie

De verdelers (of calorimeters) volgens verdampingsprincipe zijn toestellen die aan het verwarmingslichaam van de radiator worden bevestigd (gelijmd of geschroefd), in principe op 3/4 van de hoogte en de helft van de breedte. Ze bestaan uit een metalen lichaam met daarin een glazen buisje gevuld met een gekleurde, warmtegeleidende vloeistof. Dit glazen buisje zit op zijn beurt in een plastic behuizing met een schaalaanduiding en verzegeling.

[afbeelding met aanduidingen]

De gekleurde vloeistof verdampt in verhouding met de warmte die door de radiator wordt afgegeven en niet, of slechts in verwaarloosbare mate, in verhouding met de omgevingstemperatuur van de kamer. Aan de hand van de schaalaanduiding op de plastic behuizing kan het aantal eenheden dat is verdampt, worden afgelezen. Elk jaar wordt de hoeveelheid product die in de loop van dat jaar is verdampt geregistreerd door een technicus, die tegelijk ook een nieuw buisje plaatst voor het volgende jaar (met vloeistof met een andere kleur om te bewijzen dat het buisje werd vervangen).

Verdelers met één buisje (meest gangbaar):

De oudste verdelers volgens verdampingsprincipe hebben slechts één buisje met gekleurde vloeistof. Deze toestellen hebben een groot nadeel wat betreft de controle en de betwisting van de meterstanden. Bij het opnemen van deze meterstanden vervangt de technicus namelijk het buisje. De bewoner kan dus achteraf niet meer controleren of de geregistreerde gegevens correct waren en beschikt dus niet meer over enig tastbaar bewijs wanneer hij de meterstanden wil betwisten.

Zoals hier wordt uitgelegd, is het dus aan te raden om heel goed op te letten wanneer de meterstand wordt opgenomen om te voorkomen dat een betwisting achteraf onmogelijk wordt.

Verdelers met twee buisjes (minder gangbaar maar worden steeds vaker geplaatst):

Meer recente verdelers volgens verdampingsprincipe zijn uitgerust met twee buisjes. Bij de opname van de meterstand verzegelt de technicus het buisje van het voorbije jaar en laat het afgedekt in de plastic behuizing zitten. Tegelijk plaatst hij een nieuw buisje met een vloeistof in een andere kleur voor het nieuwe jaar. Op die manier wordt er dus een duidelijk spoor bijgehouden voor wanneer er zich betwistingen voordoen (in het jaar dat volgt op de opname van de betwiste meterstanden).

Minimale natuurlijke verdamping:

Alle verdelers volgens verdampingsprincipe registreren een minimale natuurlijke verdamping die los staat van het gebruik van de verwarming. Dit fenomeen is voor alle verdelers van het gebouw gelijk en heeft dus geen enkele invloed op de verdeling van de verwarmingskosten.

Sommige externe factoren kunnen de verdamping versnellen. Hoewel deze impact gewoonlijk te verwaarlozen is, moet toch worden opgelet als:

– de verdeler zich in een afgesloten ruimte bevindt (meubel voor radiator geplaatst, radiatorkast)
– de verdeler rechtstreeks is blootgesteld aan zonnestralen
– er nog een ander verwarmingssysteem werkzaam is in de kamer (bijv. open haard, cassette, bijverwarming, enz.)
– er andere toestellen warmte afgeven in de ruimte (bijv. oven, droogkast, enz.)

Eventuele technische defecten

Verdelers volgens verdampingsprincipe bevatten geen elektronische onderdelen en kunnen dus niet in panne vallen. Er kan niet mee worden geknoeid en ze vertonen maar uiterst zelden technische problemen.

  • Slijtage: Het is mogelijk dat de plastic behuizing van de verdeler in slechte staat is waardoor de schaal maar moeilijk kan worden afgelezen.
  • Beschadiging: Een verdeler kan per ongeluk worden losgerukt of gebroken. In dat geval moet zo snel mogelijk contact worden opgenomen met het meteropnamebedrijf. Wanneer een beschadiging niet wordt meegedeeld, kan dit als fraude worden beschouwd. In dat geval worden mogelijk de volgende zaken aangerekend:
      • Een maximumforfait
      • Een geschat gemiddeld verbruik voor de betrokken kamer
      • Hetzelfde aantal eenheden als het jaar voordien

Fraude
Soms wordt er onrechtmatig geknoeid met verdelers. Zo wordt het buisje soms losgemaakt of gebroken, worden de verdeler of het lood verwijderd of losgemaakt, wordt het buisje gevuld met een product…

Een andere gebruikte techniek bestaat erin om de verdeler af te dekken (met aluminium, frigoliet, een vochtige doek, enz.). Dit type fraude zal de huurder nooit enig voordeel opleveren. Het afdekken van de verdeler versnelt namelijk de verdamping van de vloeistof (toename met 12% tot 38% naargelang de gebruikte techniek).

Als de fraude wordt ontdekt, kan het meteropnamebedrijf, na akkoord van de beheerder van het gebouw, het maximum aantal eenheden aanrekenen.

Verduidelijkingen bij de schaalaanduiding

De gehanteerde principes verschillen naargelang het betrokken meteropnamebedrijf:

  • Ofwel houdt de schaalaanduiding op de verdelers rechtstreeks rekening met de schaal van elke radiator en verschilt ze naargelang de grootte en het vermogen: bijv. van 15 tot 20 voor een kleine radiator en van 100 tot 120 voor een grote radiator.
  • Ofwel is de schaalaanduiding gestandaardiseerd en gelijk voor alle radiatoren in de woning, ongeacht hun grootte of hun vermogen. In dat geval zal het meteropnamebedrijf a posteriori de schaal van elke radiator in aanmerking nemen. Het nummer van elke verdeler maakt het namelijk mogelijk om het verwarmingsvermogen van de radiator waarop hij is aangebracht, te achterhalen. Het meteropnamebedrijf maakt dan een berekening volgens een vooraf bepaalde coëfficiënt, om tot een evenredig resultaat te komen. Opgelet: als het nummer van de verdeler slecht leesbaar is of verkeerd werd genoteerd door de technicus bij de meteropname, kunnen er fouten ontstaan.

De elektronische verdeler

Definitie

De elektronische (of digitale) verdeler of calorimeter is een kastje dat aan de radiator wordt bevestigd. Hij is uitgerust met een digitale schaalplaat die de eenheden aangeeft die overeenstemmen met de hoeveelheid warmte die in verhouding wordt afgegeven door de radiator. Elk meteropnamebedrijf gebruikt een eigen type meetinstrument met een specifieke weergave.

Concreet registreert de elektronische verdeler het verschil tussen de omgevingstemperatuur van de kamer (externe warmte) en de temperatuur van de radiator op het contactpunt (warmte afgegeven door het in de radiator aanwezige water), in verhouding tot het vermogen van de radiator.

Elektronische verdelers worden om de 10 jaar vervangen (dit is de levensduur van de batterij, en het is duurder om die apart te vervangen dan om de verdeler in zijn geheel te vervangen).

De elektronische verdelers kunnen al dan niet zijn uitgerust met een radiozender.

De omgeving heeft geen impact op de gegevens
Elektronische verdelers zijn nauwkeuriger dan verdelers die werken volgens het verdampingsprincipe. Andere warmtebronnen (zon, open haard, oven, droogkast, enz.) hebben geen enkele invloed op de elektronische verdelers, noch op het aantal verbruikte eenheden dat wordt geregistreerd.

Geheugen van de historiek van de eenheden:
De elektronische verdelers registreren de eenheden van het jaar op een vaste datum. Deze eenheden worden gebruikt om de kostenafrekening op te stellen. De elektronische verdelers bewaren de gegevens van het voorgaande jaar gedurende één jaar in hun geheugen.

Bovendien registreren elektronische verdelers de eenheden eenmaal per maand. Met deze maandelijkse historiek kan de bewoner zijn energieverbruik beter evalueren en beheren. Let wel op: de verbruikte eenheden staan niet gelijk aan het reële verbruik (de eenheden worden niet uitgedrukt in kWu).

Eventuele technische defecten

Het kan gebeuren dat een elektronische verdeler in panne valt. Als een bewoner vaststelt dat een verdeler defect is, doet hij er best aan om het meteropnamebedrijf zo snel mogelijk te verwittigen, met name om te vermijden dat hij bij de volgende opname van de meterstanden een forfait zal moeten betalen. De verdeler zal dan door het bedrijf worden hersteld of vervangen. Deze procedure zal de huurder niets kosten, op voorwaarde dat hij de verdeler “als een goede huisvader” heeft gebruikt.

De geïntegreerde warmtemeters

De geïntegreerde warmtemeter is het meest recente en meest nauwkeurige meetinstrument. Het gaat om een echte meter die het voordeel biedt dat hij het persoonlijke verbruik van de bewoners van het gebouw nauwkeurig meet in kWu.

In de praktijk is een geïntegreerde warmtemeter een teller die op de leidingen van het verwarmingssysteem wordt geplaatst. Hij meet elke 30 seconden het temperatuurverschil tussen de ingang en de uitgang van het watercircuit van de verwarming van elke wooneenheid. De cijfers op de (digitale) schaalplaat van de geïntegreerde warmtemeter geven het energieverbruik voor alle radiatoren van één wooneenheid aan. Een geïntegreerde warmtemeter geeft met andere woorden een reëel verbruik aan.

In gestandaardiseerde omstandigheden komt 1 verbruikte eenheid overeen met 1 geleverde kWu. In werkelijkheid moet rekening worden gehouden met warmteverliezen in het gebouw. Hierdoor komt 1 verbruikte eenheid overeen met 2 geleverde kWu.

Hoewel de nieuwe EPB-richtlijnen de installatie van geïntegreerde warmtemeters aanbevelen, komen ze nog steeds niet heel vaak voor omdat ze moeilijker te installeren zijn. De vereisten ervoor zijn met name:

  1. een gebouw met een recente structuur die dit soort installatie mogelijk maakt (op de leidingen). Aangezien het moeilijk is om verwarmingsinstallaties van oudere gebouwen helemaal te herzien, worden geïntegreerde warmtemeters vooral in nieuwe gebouwen geïnstalleerd.
  2. een verwarmingssysteem in perfecte staat (nieuwe of goed onderhouden leidingen) om te voorkomen dat de meter te snel vuil wordt. Om dit risico op verontreiniging en dus ook op pannes te beperken, worden er gewoonlijk filters in de leidingen geplaatst.
  3. een investering door de eigenaar. Een geïntegreerde warmtemeter brengt ook bijkomende kosten met zich mee: niet alleen is hij duurder in aankoop, ook de installatie ervan is moeilijker en duurder.

Voordelen en nadelen van de verschillende meetinstrumenten

Fact_Avantages_inconvenients_instruments_mesure_chauffage_NL