Specifieke watertarieven: verschillende veranderingen!

Geplaatst op: 29/01/2020 - Bijgewerkt: 20/02/2020

Sinds 10 oktober 2019 is er een nieuw tarief voor waterlekken van kracht. Hoewel we de invoering hiervan alleen maar kunnen toejuichen, betreuren we anderzijds ten zeerste het feit dat het “voorkeurstarief” voor gezinnen met kinderen in co-ouderschap sinds 1 januari 2020 is afgeschaft.

We nemen deze verschillende veranderingen onder de loep en gaan gelijk ook in op het lot dat eveneens sinds 1 januari 2020 is voorbehouden voor het tarief voor nierpatiënten die hebben gekozen voor thuisdialyse.

1. Inleiding van een nieuw tarief voor waterlekken

We hebben eerder al uitgelegd hoe lekken in oude leidingen of installaties en toestellen (lekken in de spoelbak van het toilet, aan kranen, in de verwarming of in het warmwatersysteem…) gezinnen die er het slachtoffer van worden, in waterarmoede kunnen duwen. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de kosten die allerlei lekken met zich meebrengen¹:

Voor 10 oktober 2019, de datum waarop het nieuwe tarief voor waterlekken van Vivaqua van kracht werd, had de distributiemaatschappij een specifiek tariferingsmechanisme uitgewerkt, waarbij een lineair tarief werd gehanteerd, op voorwaarde dat het om een verborgen lek ging en dat het defecte toestel of de defecte installatie werd hersteld door een erkend loodgieter (waarvan een bewijs moest worden geleverd).

Wij waren van mening dat dit tarief op vele vlakken tekortschoot:

• Op “materieel” vlak beperkte dit specifieke tarief onvoldoende de torenhoge bedragen die sommige facturen konden bereiken;
• Op “procedureel” vlak was er geen duidelijke en transparante bepaling van de voorwaarden voor toegang tot het “tarief voor waterlekken”, noch van de garantie dat iedereen wist dat het tarief bestond of dat het zou blijven bestaan, zolang het niet was opgenomen in de “waterordonnanties”. Dit tarief werd op willekeurige basis toegekend door de Raad van Bestuur van Vivaqua.

Een inspirerende vergelijking: in Frankrijk werd “wet nr. 2011-525 van 17 mei 2011 betreffende de vereenvoudiging en verbetering van de kwaliteit van het recht” aangenomen waarmee regels voor maximumbedragen van facturen werden ingevoerd (art. 2) om de rechten van de consument te beschermen. Concreet betekent dit dat de afnemer in Frankrijk niet moet betalen voor dat deel van het verbruik dat hoger ligt dan het dubbele van het gemiddelde verbruik wanneer hij, vooraf, het lek heeft laten herstellen door een loodgieter.

Wat is er nieuw? 

Sinds 10 oktober 2019 geldt er een nieuw tarief voor lekken dat is goedgekeurd door BRUGEL. Op zijn site legt Vivaqua uit welke voorwaarden er gelden voor de activering van dit tarief en wat de verschillende modaliteiten ervan zijn.

Wanneer er zich in uw privé-installatie een al dan niet verborgen lek voordoet, dan kan er voortaan een verlaagd tarief worden toegekend voor het volume dat boven het dubbel van uw normale verbruik ligt.

Het verlaagde tarief wordt voortaan als volgt berekend:

• van 0 tot 2 keer uw normale verbruik:
  Toepassing van het normale tarief (progressief en/of lineair tarief)
• van 2 tot 4 keer uw normale verbruik:
  – Bij progressief tarief: toepassing van het lineaire tarief min 75%
  – Bij lineair tarief: toepassing van hetzelfde tarief min 50%
  Op het volume boven het dubbele van uw normale verbruik.
• meer dan 4 keer uw normale verbruik:
  Zowel bij het progressieve als het lineaire tarief: toepassing van het lineaire tarief min 90%
  Op het volume boven het vierdubbele van uw normale verbruik.

Dit verlaagde tarief geldt zowel voor de prijs van het water als voor de gemeentelijke en regionale saneringsbijdrage².

Voorwaarden om van dit tarief te kunnen genieten: 

Alvorens van het verlaagde tarief te kunnen genieten, moet er een bewijs van herstelling worden bezorgd aan Vivaqua: aan de hand van foto’s van de installatie voor en na de tussenkomst van een vakman, via de factuur voor de herstelling ervan of via elk mogelijk ander bewijsstuk dat het bestaan van het lek en de herstelling ervan aantoont. Wanneer het niet mogelijk is om een dergelijk bewijs te leveren, kan altijd een gratis inspectie ter plaatse door een van de medewerkers van Vivaqua worden uitgevoerd.

Kunnen degenen die dit tarief nodig hebben, beter beschermd worden?

Dit nieuwe tarief vormt ontegensprekelijk een enorme verbetering. Nu is het wel nog zaak om ervoor te zorgen dat het bekend wordt en op lange termijn in stand gehouden blijft. Dit is mogelijk om deze bescherming in de gepaste ordonnanties op te nemen.

Het is ook belangrijk dat er in de toekomst garanties worden voorzien dat verouderde installaties worden hersteld. In het Brusselse Gewest is 65 % van de bewoners huurder van zijn of haar woning. Aangezien de relatie tussen de verhuurder en de huurder zo onevenwichtig is, heeft deze laatste vaak heel weinig zeggenschap over de staat van de installaties. Een mogelijkheid zou zijn dat de verantwoordelijkheid voor de betaling van de waterfactuur exclusief bij de eigenaar komt te liggen wanneer de huurder hem in kennis heeft gesteld van een defect aan de installaties waarvan de herstelling voor rekening van de eigenaar was.³

Hier vind je enkele concrete voorbeelden waarin de eigenaar verantwoordelijk is voor de staat van de installaties in de woning waarin zijn huurder woont⁴:

• Alle watertoevoerleidingen in de woning, met uitzondering van elke huurschade die kan worden toegeschreven aan de huurder (zichtbare schade aan leidingen door gebrek aan onderhoud, enz.);
• lek in de spoelbak van het toilet wanneer kan worden aangetoond dat dit het gevolg is van veroudering of dat het toilet al in slechte staat was op het moment dat het huurcontract inging (bijv.: als in de plaatsbeschrijving bij het betrekken van de woning staat dat het toilet al oud is en geelachtige sporen van weglopend water vertoont); hetzelfde geldt bijvoorbeeld als de huurder de woning al 25 jaar huurt en het toilet nog nooit werd vervangen;
• Lek in de verwarmingsketel als de huurder het onderhoud zoals wettelijk voorgeschreven en als een goede huisvader heeft uitgevoerd maar als het lek is toe te schrijven aan de ouderdom van de installatie of in geval van overmacht.

Wanneer de eigenaar geen enkele actie onderneemt om de hierboven genoemde zichtbare lekken te laten herstellen wanneer zijn huurder hem erop heeft gewezen, dan zijn wij van mening dat hij als enige het bedrag dat bovenop de normale waterfactuur van de huurder komt, moet betalen.

2. Afschaffing van het tarief “co-ouderschap”

Door toepassing van de “solidaire en progressieve” tarifering voor water in Brussel houdt het tarief per verbruikte m³ sinds 2005 rekening met het aantal personen waaruit het gezin bestaat en neemt dit tarief toe in functie van het aantal verbruikte m³ per persoon. Sindsdien besliste Vivaqua om bij de berekening van de waterfactuur ook rekening te houden met situaties van co-ouderschap. Daarbij werd het systeem zodanig aangepast dat het gezin waar het/de kind/kinderen niet gedomicilieerd zijn, recht heeft op een aangepast tarief zodat het niet wordt benadeeld.

Dit speciale tarief was echter een initiatief van Vivaqua zelf dat op geen enkele wettelijke basis berustte.

Sinds 1 januari 2020 wordt dit voorkeurstarief niet meer toegekend.

Vivaqua rechtvaardigt deze beslissing door te stellen dat de tarieven die Vivaqua hanteert voortaan⁵ worden gecontroleerd door de Brusselse regulator Brugel; en dat het in het kader van de tariefmethodologie die door Brugel wordt uitgewerkt verboden is om specifieke tarieven toe te passen op bepaalde sociale situaties, omdat hiervoor geen wettelijke basis is.

Concreet en volgens de geldende wetgeving betekent dit dus dat Vivaqua het solidaire en progressieve tarief voortaan strikt zal toepassen in functie van het aantal personen waaruit het gezin bestaat. Het tarief zal met andere woorden uitsluitend afhangen van het aantal personen dat in een woning is gedomicilieerd, zoals vermeld in het Rijksregister.

Zo zal een alleenstaande ouder wiens twee kinderen niet bij hem of haar gedomicilieerd zijn maar wel één week op twee bij hem of haar wonen, beschouwd worden als een “alleenstaande verbruiker” terwijl de helft van de tijd drie personen water verbruiken, wat overeenkomt met een twee personen voltijds. De betrokkene zal dus maar 15 m³ aan het minimumtarief krijgen (schijf 1), in plaats van 30 en de volgende 15 m³ aan sociaal tarief (schijf 2) in plaats van 30; enz. Hij zal met andere woorden sneller in de hogere tariefschijven terechtkomen en zal uiteindelijk een ongerechtvaardigd hoge eindfactuur moeten betalen.

Deze afschaffing is volledig onterecht en is des te problematischer omdat er in het Brussels Gewest 63.000 eenoudergezinnen wonen⁶, die een grotere kans lopen op waterarmoede.

De Ligue des Familles is uiteraard bezorgd over deze gang van zaken en werd al gecontacteerd door verschillende lezers die een brief van Vivaqua hebben gekregen⁷.

We vragen dan ook dat het oude systeem van Vivaqua opnieuw wordt ingevoerd via een akkoord met Brugel, en dat er een “tarief voor co-ouderschap” wordt opgenomen in de ordonnantie van 20 oktober 2006 tot opstelling van een kader voor het waterbeleid.

3. Afschaffing van het “dialysetarief”

Tot 1 januari 2020 gaf Vivaqua personen die thuis aan nierdialyse deden op verzoek een korting op hun jaarlijkse waterfactuur: concreet kende Vivaqua hen jaarlijks 50 m³ gratis toe, wat overeenkomt met een korting van maximaal € 120 op de jaarlijkse factuur.

Het ging om een forfaitaire vergoeding die mogelijk was gemaakt door het koninklijk besluit van 23 juni 2003⁸. Dit werd echter in 2016 ingetrokken omdat “De wetgever de intentie heeft om de tussenkomsten van de ziekteverzekering inzake dialyse voortaan te regelen via overeenkomsten afgesloten tussen de ziekenhuizen, zorgverstrekkers en het RIZIV.”

Tegenwoordig bestaan er dergelijke overeenkomsten tussen het RIZIV en geneeskundige instellingen. Zo is voortaan voorzien dat de bijkomende kosten die een thuisdialyse met zich meebrengt (water, telefoon en elektriciteit) forfaitair door het ziekenhuis worden terugbetaald à rato van € 6,49 per hemodialyse⁹ en € 0,59 per dag peritoneale dialyse¹⁰.

Aangezien ziekenhuizen deze forfaitaire vergoeding nu betalen aan patiënten die aan thuisdialyse doen, heeft Vivaqua met ingang van 1 januari 2020 de korting op de waterfactuur omwille van diezelfde reden afgeschaft.

[1] Deze tabel is afkomstig van de website van Vivaqua: https://customers.vivaqua.be/nl/onze-tarieven/hoeveel-kan-een-lek-u-kosten/. Bovendien hebben we kunnen vaststellen dat een lek in een boiler op 6 maanden tot een verlies van 1919 m³ kan leiden, wat resulteert in een bedrag van € 13.000 (bij toepassing van de solidaire en progressieve tarifering) of een exorbitante gemiddelde prijs van 7,35 €/m³.
[2] https://customers.vivaqua.be/nl/onze-tarieven/speciale-tarieven/
[3] We willen erop wijzen dat de solidariteit tussen de eigenaar en de huurder bij de betaling van de facturen van Vivaqua niet meer geldt sinds 16/03/2014, behalve wanneer een ongewoon hoog verbruik voortvloeit uit de staat van de private installaties waarvoor de abonnee verantwoordelijk is. Maar zelfs wanneer in een dergelijk geval de solidariteit wordt hersteld, is hiermee nog niet de vraag opgelost wie uiteindelijk de meerkost moet dragen in het geval van een lek. Het is precies die vraag waarop ons voorstel een antwoord biedt.
[4] Meer bepaald door toepassing van het BBHR van 23 november 2017 tot invoering van een niet-limitatieve lijst van herstellingen en onderhoudswerken die, op dwingende wijze, ten laste van de huurder of, op dwingende wijze, ten laste van de verhuurder zijn en die vermeld zijn in artikel 223 van de Wooncode.
[5] Art. 64/1 van de ordonnantie van 20 oktober 2006 tot opstelling van een kader voor het waterbeleid ingevoegd ingevolge de ordonnantie van vrijdag 15 december 2017.
[6] http://maisondesparentssolos.be.
[7] https://www.laligue.be/leligueur/articles/distribution-d-eau-fini-le-tarif-preferentiel-a-bruxelles-pour-les-familles-en-garde-alternee et https://www.laligue.be/leligueur/articles/tarif-special-garde-alternee-couac-de-com-chez-vivaqua.
[8] KB houdende uitvoering van artikel 71bis, §§ 1 en 2 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen gecoördineerd op 14 juli 1994.
[9] Techniek die het mogelijk maakt om het bloed te zuiveren met een filter (kunstnier) en zo toxische afvalstoffen af te voeren bij mensen die lijden aan ernstig nierfalen. Daarbij wordt het bloed van de patiënt door membranen van een zuiveringscircuit dat zich buiten het lichaam bevindt, gevoerd. Op die manier wordt het bloed gezuiverd en worden afvalstoffen afgevoerd die normaal wordt geëlimineerd door de nieren. Daarna wordt het bloed opnieuw in het lichaam van de patiënt met nierfalen ingevoerd.
[10] Type dialyse dat bedoeld is om afvalstoffen zoals ureum, creatinine, overtollig kalium of vocht dat de nieren niet of niet langer uit het bloedplasma kunnen zuiveren, uit het lichaam te verwijderen. Peritoneale dialyse is een methode die het peritoneum (membraan in de buik) gebruikt als filter om toxische stoffen uit het bloed te zuiveren. Deze medische behandeling is aangewezen in het geval van terminaal chronisch nierfalen.